Burgerschap in beeld & balans
GroepsGeluk biedt een systemische leerlijn voor basis-, speciaal- en voortgezet onderwijs, waarmee groepsdynamiek en burgerschap zichtbaar worden. Met behulp van materialen zoals houten poppetjes en symbolen krijgen leerkrachten en leerlingen inzicht in groepsprocessen. Deze aanpak bevordert een positief pedagogisch klimaat en helpt bij het ontwikkelen van sociaal-emotionele vaardigheden, zoals respect, verantwoordelijkheid en omgaan met diversiteit. Zo stimuleert GroepsGeluk een gelukkige groep en bereidt het leerlingen voor op hun rol als actieve, betrokken burgers in een diverse samenleving.
GroepsGeluk begint in de onderbouw met oefeningen voor sociaal-emotioneel leren die aansluiten bij de ontwikkelingsfase van jonge leerlingen. In de middenbouw worden activiteiten aangeboden, afgestemd op het groeiende begripsniveau van de leerlingen. In de bovenbouw worden oefeningen geïntroduceerd om dieper in te gaan op groepsdynamiek. Ten slotte biedt de leerlijn oefeningen voor het voortgezet onderwijs, waardoor een doorgaande ontwikkeling van systemisch werken mogelijk is gedurende de hele onderwijsperiode.
Uitgangspunten
1.
Gedrag als signaal
Iedere klas en elke school is een systeem waarin onzichtbare draden, zoals in een mobiel, ons met elkaar verbinden. Een samenspel waarin iedereen deel uitmaakt van het geheel. De GroepsGelukLeerlijn maakt de onderstroom van het systeem zichtbaar. De wijze waarop leerlingen zich gedragen en hoe zij presteren, wordt beïnvloed door hoe zij zich (on)bewust verhouden tot anderen in het (school)systeem.
In de GroepsGelukLeerlijn benaderen we vraagstukken vanuit de drie systemische principes. De eerste is (ver)binding; dit betekent dat iedereen recht heeft op een plek in de school, je hoort erbij. Het tweede is het veld van de ordening, de volgorde; zo kennen we de ouders en leerkrachten als ‘de groten’ en de kinderen als ‘de kleinen’, en de plek van oudste, middelste, jongste, enzovoort. De derde is die van geven en nemen; hier dient sprake te zijn van balans. Een evenwicht waarin iedereen zijn eigen kracht ervaart.
Deze systemische kennis wordt benut door uit te zoomen naar het grotere geheel; de school, de leerkracht, het gezin van de leerling. Werkvormen en inspirerende tips in de leerlijn geven de leerkracht inzicht, waardoor kijken achter gedrag van leerlingen steeds gemakkelijker wordt.
2.
Sterke samenwerking
Samenwerking tussen school en ouders is van groot belang voor de ontwikkeling van iedere leerling. Een effectieve samenwerking binnen deze gouden driehoek, ondersteund door de GroepsGelukLeerlijn, bevordert het sociaal-emotioneel functioneren, de werkhouding, de schoolprestaties en het welbevinden van de leerling. Terwijl ouders zorg dragen voor hun kind en ondersteuning bieden, inspireert en daagt de leerkracht de leerling uit. De GroepsGelukLeerlijn biedt waardevolle handvatten om deze samenwerking te optimaliseren. De leerling ‘rust’ als het ware op zowel de leerkracht als de ouders, waarbij de GroepsGelukLeerlijn concrete richtlijnen aanreikt voor een harmonieuze en effectieve samenwerking.
3.
SEL-Competenties
SEL, of sociaal-emotioneel leren, is het het proces waarin essentiële levensvaardigheden, bekend als SEL-competenties, worden ontwikkeld.
Hierdoor zijn we in staat om onszelf, onze vriendschappen en ons werk doeltreffend en ethisch te sturen. Kinderen hebben het voordeel om deze vaardigheden via vijf SEL-competenties: besef van zichzelf, zelfmanagement, besef van de ander, relaties hanteren en keuzes maken op school te oefenen en te verwerven. De SEL-competenties zijn voor GroepsGelukLeerlijn de groene draad die gevolgd wordt en verweven is in diverse tools, tips en oefeningen.
4.
Drie preventieniveaus
De groep centraal
Bij GroepsGeluk op het primaire niveau staat de groep centraal. Het vormen van een klas tot een hechte groep vereist inzet.
De GroepsGeluk-werkvormen op dit niveau dragen waardevol bij aan deze groepsvorming. Daarnaast wordt specifieke aandacht besteed aan het voorbeeldgedrag van de leerkracht, GroepsGeluk-klassenmanagement en het sociaal-emotioneel leren van leerlingen. Ervaring met GroepsGeluk toont aan dat deze benadering voor 85-90% van de leerlingen meer dan adequaat is.
Zorg voor iedere leerling
GroepsGeluk op het secundaire niveau legt de focus op kwetsbare leerlingen. Het omvat onder andere risicofactoren, beschermende factoren,
intensieve en kortdurende interventies, en het meten van vooruitgang. Voor 7-10% van de leerlingen is een aanpak op niveau 1 alleen ontoereikend. Het betreft leerlingen die een verhoogd risico lopen op problematische ontwikkeling. De GroepsGeluk-werkvormen op dit niveau zijn specifiek ontworpen om invloedrijke risicofactoren voor het kind en/of ouders en leerkracht aan te pakken. Het doel is om via kortdurende, intensieve werkvormen de leerling weer op het eigen authentieke spoor te krijgen.
Systemisch welzijn
Ongeveer 3-5% van de leerlingen ervaart onvoldoende voordeel van preventiemaatregelen op primair en secundair niveau.
Het kan gaan om leerlingen met ernstig orde verstorend en grensoverschrijdend gedrag. Voor hen is een gedragsfunctieanalyse ("Waarom doen ze wat ze doen?") en nauw aansluitende extra ondersteuning van essentieel belang. Bij de gedragsaanpak kunnen verschillende partijen worden betrokken: leraren, ouders, klasgenoten en eventueel familieleden. Met een goed doordacht GroepsGeluk-programma op het eerste niveau wordt verwacht dat er minder behoefte is aan specifieke maatregelen en interventies op het tweede en derde niveau. Op deze manier wordt de kans op stigmatisering van een individuele leerling met uitdagend gedrag verminderd.
5.
Continuïteit
Binnen de GroepsGelukLeerlijn wordt continuïteit in interventies gewaarborgd gedurende de gouden, zilveren en bronzen weken. De gouden weken markeren de start, waarin de basis wordt gelegd voor een positief en harmonieus groepsklimaat. Tijdens de zilveren weken wordt deze positieve dynamiek versterkt en verdiept, waarbij aandacht wordt besteed aan individuele behoeften en groepscohesie. In de bronzen weken verstevigt de GroepsGelukLeerlijn de opgebouwde progressie, met specifieke interventies gericht op het behouden van een gezonde groepsdynamiek en het stimuleren van sociaal-emotionele ontwikkeling. Op deze manier biedt de leerlijn een gestructureerd en samenhangend traject dat gedurende het hele schooljaar de ontwikkeling en het welzijn van de groep bevordert.
Implementatie
Start als team met de basistraining GroepsGelukLeerkracht. Dan beschik je direct over de fundamentele vaardigheden en materialen om systemisch te werken in de klas. Daarnaast krijg je toegang tot de uitgebreide digitale kaartenbak vol inspiratie, werkvormen en tips van GroepsGelukLeerlijn. De leerlijn biedt ook maatwerk, via verdiepende trainingen op locatie voor elke GroepsGelukSchool.
Wil je meer weten over de GroepsGelukLeerlijn, neem dan gerust contact met ons op.